Het ontwerp voor de carnavalsloodsen was in staal en beton maar werd op het laatste moment razendsnel (in twee dagen!) omgezet naar houtbouw in Kerto-Ripa. ‘In deze tijd kun je het toch niet meer maken om geen alternatief in hout te presenteren.’ Die opmerking van constructeur Bas Vreeswijk leidde ertoe dat de carnavalsloodsen in Oldenzaal uiteindelijk compleet uitgevoerd zijn in Kerto-Ripa. Vreeswijk had twee dagen om het hele ontwerp om te zetten naar hout.
De hallen waar de Oldenzaalse carnavalsverenigingen hun praalwagens bouwden en stalden waren hoognodig toe aan volledige vervanging. Stichting Huisvesting Oldenzaalse Carnavalsloodsen (SHOC) stond voor de uitdaging om op een betaalbare manier zes nieuwe hallen te bouwen met een totaal oppervlak van 1500 vierkante meter. Met subsidies en door een deel van de afbouw zelf te doen moest het benodigde budget bij elkaar worden geharkt. Een uitdaging dus, maar wel één die niet langer kon worden uitgesteld.
De voorzitter van de SHOC benaderde Richard Snoek van bouwbedrijf Oude Roelink met een ontwerp van Martin Kloppers van Max 3D. Dat ontwerp bestond uit zes geschakelde hallen van elk 25 x 10 meter met elk een groot lessenaarsdak. Daardoor ontstaat het beeld van sheddaken. Of in carnavalstermen: het beeld van de steek, dat nog versterkt wordt door het aanbrengen van een bolletje op de punt. Een plat dak was goedkoper geweest, maar de hal mocht geen fabrieksuitstraling krijgen, maar moest heel duidelijk carnaval uitstralen. Met een hellend dak was een nokhoogte van ruim tien meter toegestaan. En die maximale ruimte wilden de bouwers van de praalwagens heel graag hebben.
Staal en beton wordt hout
Snoek werkte het ontwerp van Max 3D traditioneel uit in staal en beton. Terwijl hij het laatste gesprek voerde met SHOC kwam constructeur Bas Vreeswijk van IB Vreeswijk toevallig langs en maakte die de opmerking dat je het in deze tijd niet meer kunt maken om niet in hout te ontwerpen of in ieder geval een alternatief in hout te presenteren. ‘Gezien de hele discussie over klimaat, CO2, stikstof en dergelijke en de hoge en fluctuerende staalprijzen, moet je toch zeker naar alternatieven in hout kijken’, gaf Vreeswijk aan.
Hij mocht een alternatief uitwerken, maar moest het dan wel binnen twee dagen aanleveren. Om op tijd klaar te zijn voor de bouw van de praalwagens stond men namelijk al op het punt staal te bestellen. Er lag overigens ook al een prijs voor de loods; houtbouw mocht dus niet substantieel duurder zijn.
Keuze voor Kerto-Ripa
Vreeswijk slaagde daar wonderwel in, met name door te kiezen voor Kerto-Ripa voor zowel dak als wanden en vloeren. Vreeswijk kende Kerto-Ripa uit andere projecten en is zeer gecharmeerd van deze constructiemethode. ‘Kerto-Ripa is een materiaal met een grote stijfheid. De Kerto-beplating en de Kerto-liggers worden met elkaar verlijmd en werken daardoor constructief samen. Je krijgt eigenlijk een soort T-elementen waar het materiaal zit waar het nodig is, zoals dat ook werkt met staalprofielen.’ Daarmee kon Vreeswijk dragende wanden realiseren tot 10 meter hoogte, zonder dat die enorm dik werden of veel materiaal vroegen.
Zowel de opdrachtgever als subsidievertrekker Gemeente Oldenzaal waren enthousiast over de uitwerking in hout, evenals aannemer Richard Snoek. Snoek: ‘Eigenlijk had ik de carnavalsloodsen helemaal niet willen bouwen. Wij doen veel in houtskeletbouw en dit was dus in staal en beton. Dat is niet ons ding en we hadden het veel te druk voor zo’n groot project. Daarbij ben ik geen lid van de Oldenzaalse carnaval en zijn er andere aannemers die dat wel zijn. Mijn bedoeling was eigenlijk om het uitgewerkte ontwerp als sponsoring aan de SHOC te schenken en dat die er dan mee naar een andere bouwer kon gaan. Maar toen het houtbouw werd, was ik wel enthousiast. En er zijn juist maar weinig andere aannemers die daarmee uit de voeten kunnen. Toen hebben we het dus zelf opgepakt.’
Snelheid van bouwen
Een extra voordeel van bouwen met Kerto-Ripa is de snelheid van bouwen. Vreeswijk: ‘We konden nu na carnaval de oude loodsen slopen en een betonvloer storten. Met Kerto-Ripa konden we het gebouw heel snel neerzetten zodat het voor de zomer weer beschikbaar was voor de bouw van de praalwagens.’
De hallen zijn industriële gebouwen, maar met de houtconstructie zijn ze wel een stuk behaaglijker dan een stalen hal. Akoestische eisen golden er niet en ook was er geen brandcompartimentering vereist. ‘Maar ik heb de zes hallen in het midden wel ontkoppeld. Dat sluit aan bij de plattegrond, waar in het midden ook een verschuiving in zit’, geeft Vreeswijk aan.
De constructieve eisen waren wel behoorlijk. ‘Er zit onder meer een kraanbaantje in, in de voorgevel zit een grote roldeur en in de achtergevel zit een groot raam over bijna de volledige breedte. Daardoor was in de achtergevel wel een stalen stabiliteitsverband nodig. We hebben de dakvlakken met behulp van stalen strippen uitgevoerd als stijve schijven, waardoor de stabiliteit volledig uit de wanden moet komen.’
Sterkte beplating houtbouw Kerto-Ripa
De dragende wanden hebben aan de buitenzijde een Kerto LVL Q-plaat van 25 mm dik, verlijmd op Kerto S-stijlen van 45×300 mm. Er is gewerkt met elementen van 2400 mm breed, met elk drie stijlen. Kerto LVL is hoogwaardig gelamineerd fineerhout dat 2,5 keer sterker is dan massief hout en 1,5 keer sterker dan constructietriplex. Zelfs bij extreme windbelasting is de verplaatsing van de hoogste wanden maximaal 17 mm.
De Kerto-Ripa elementen zijn volledig geprefabriceerd door de Belgische houtbouwer Dupac. Dupac is gespecialiseerd in het geautomatiseerd constructief verlijmen van houten elementen en levert de Kerto-Ripa elementen met gebruikmaking van de verlijmingstechnologie van leverancier Metsä Wood onder CE-markering. Daardoor mag er ook daadwerkelijk gerekend worden met de constructieve samenwerking tussen beplating en liggers.
Afbouw door vrijwilligers
Oude Roelink kon de elementen voor de houtbouw in Kerto-Ripa voor de zes hallen vervolgens in twaalf dagen plaatsen. De isolatie van de hallen is aan de buitenzijde van de houtconstructie aangebracht. Vrijwilligers van SHOC zorgen zelf voor de verdere afwerking, zowel binnen als buiten. Aan de buitenzijde worden onder meer nog steenstrips aangebracht op de isolatie. Oude Roelink begeleidt de vrijwilligers daarbij.
Met deze houten carnavalsloodsen is Oldenzaal een duurzaam gebouw rijker. In het pand is 230 m3 Kerto LVL vurenhout gebruikt. Volgens de carbon storage calculator van Metsä Wood is daarmee 182 ton CO2 vastgelegd. Duurzamer bouwen past bij de ambities van Oldenzaal als een van de ‘Global Goals Gemeenten’ in Nederland. De stad wil onder meer het bewustzijn op het gebied van duurzaamheid vergroten.
Foto’s: Bas Vreeswijk, Auteur: Henk Wind
